Historyczna siedziba Fabryki Broni w Radomiu na liście zabytków. Nie można jej już zburzyć. Jakie będą dalsze losy budynku?

Stronami w postępowaniu przed Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Warszawie była Agencja Rozwoju Przemysłu oraz Radomski Samorząd Obywatelski. To właśnie środowiska samorządowców, przedsiębiorców, ale też związkowców związanych niegdyś z Zakładami Metalowymi „Łucznik” protestowały przeciwko planom zburzenia budynku i postawienia w tym miejscu nowego biurowca.

Budynek opustoszał przed 1 lipca 2014 roku, kiedy 9 kilometrów dalej w stronę Warszawy oddano do użytku nową siedzibę Fabryki Broni. Nikt wówczas nie myślał nawet o dalszym wykorzystywaniu historycznego budynku przez przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją broni. Stare budynek nie nadawał się do wykorzystania dla nowoczesnej firmy. Problemem był chociażby brak możliwości zmieszczenia podczas transportu nowoczesnych urządzeń do obróbki metalu.

Nowa fabryka, która powstała kosztem 100 milionów złotych miała się stać też wizytówką i była oczkiem w głowie ówczesnej premier Ewy Kopacz. Na potrzeby nowej fabryki zakupiono wówczas za gigantyczne kwoty nowoczesne urządzenia i centra obróbki metalu, jakich nie powstydziłaby się żadna fabryka zbrojeniowa na świecie. Nie było jednak możliwości, aby taki sprzęt można było umieścić nawet w pieczołowicie odremontowanych starych budynkach radomskiej zbrojeniówki.

Właścicielem obiektu przy ulicy Biznesowej stała się Agencja Rozwoju Przemysłu. Specjalnie z myślą o radomskim budynku, ale też z myślą o innych tego typu obiektach w kraju wdrożono rządowy projekt „Fabryka”, która miał przywracać i nadawać nowe funkcje starym obiektom przemysłowym. W przypadku radomskiej Fabryki Broni opracowano projekt modernizacji obiektu i przekształcenia jego funkcji na najnowocześniejszy biurowiec w mieście.

Władze Agencji Rozwoju Przemysłu wystąpiły o pozwolenie na budowę. Urząd Miejski w Radomiu uznał jednak, że w nienależyty sposób pomyślano o miejscach parkingowych. Agencja Rozwoju Przemysłu kupiła więc są sąsiadującą działkę na parking. Procedury administracyjne trwały sporo czasu, aż wreszcie okazało się, że Agencja Rozwoju Przemysłu ma inny pomysł. Wymyślono, że istniejący budynek zostanie zburzony, a na jego miejsce powstanie nowy biurowiec. Wtedy na wniosek między innymi Radomskiego Samorządu Obywatelskiego budynkiem zainteresował się Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Przeciwnicy zburzenia budynku przytaczali różne argumenty. To najważniejszy historyczny budynek przemysłowy Radomia, z nim wiąże się nie tylko przedwojenna i wojenna historia miasta, ale też wydarzenia z 25 czerwca 1976 roku. Związkowcy przekonywali, że budynek może pełnić różne funkcje, ale ważne, aby jego część przeznaczona była na muzeum Fabryki Broni, albo muzeum historii przemysłowej miasta.

Historyczna Fabryka Broni to zupełnie osobliwy obiekt na mapie przemysłowej w Polsce. Zbudowano go w oparciu o nieprawdopodobnie trwałe zbrojenia, a także – po raz pierwszy na świecie z użyciem szpatu islandzkiego, drobnego kryształu wulkanicznego. Wszystko to z myślą o odporności budynku na wypadek konfliktu zbrojnego. Od zawsze mówiło się, że nawet najpotężniejsze bombardowanie lotnicze mogłoby jedynie powybijać szyby w budynku, ale nic więcej.

Obrońcy budynku przed zburzeniem przytaczali inne ciekawe argumenty.

Przedstawiliśmy wyliczenia ile waży obiekt. To jest 812 tysięcy ton plus wszystkie instalacyjne rzeczy, które mają swoją wagę. 2,5 roku temu wyliczyliśmy koszt wyburzenia budynku na 50 milionów złotych, dziś byłaby to kwota zdecydowanie wyższa. Nikt nie pozwoli, aby taką masę gruzu rozdrabniać, trzeba byłoby to wywieść z miasta, rozdrobnić w odpowiednim miejscu, przebadać frakcje. To nieprawdopodobne koszty

– mówi Jarosław Kowalik, prezes Radomskiego Samorządu Obywatelskiego.

Co będzie dalej z obiektem ? Już po ogłoszeniu informacji, że trwa postępowanie administracyjne służb konserwatorskich pojawił się pomysł, aby obiecany przez Agencję Rozwoju Przemysłu biurowiec powstał w innym miejscu w Radomiu. Agencja ogłosiła też wówczas, że póki co nie bierze pod uwagę koncepcji z rozbiórką. Nie ma jednak nowych pomysłów. Pod koniec czerwca ma się odbyć w Radomiu – prawdopodobnie na dziedzińcu historycznej siedziby Fabryki Broni – konferencja, na której być może zostaną zgłoszone nowe pomysły na remont i wykorzystanie obiektu.