II wojna światowa w Radomiu. Tak wyglądało miasto i tak żyli radomianie

II wojna światowa – największa wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku. Walki toczyły się głównie w Europie, Azji oraz Afryce i na wszystkich oceanach, choć miała także epizody w Arktyce i Ameryce Północnej. Oprócz państw Europy, ich kolonii i państw Azji brały w niej udział także państwa obu Ameryk.

W wojnie uczestniczyło 1,7 miliarda ludzi, w tym 110 milionów ludzi z bronią. Zginęły w niej dziesiątki milionów osób; według różnych szacunków od 50 do 78 milionów. Rekordowe liczby to skutek między innymi ludobójstw, przede wszystkim holokaustu, pochłaniających miliony ludzkich istnień.

8 maja obchodzimy 78. rocznicę zakończenia II wojny światowej, która zakończyła się wejściem w życie aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec, 8 maja 1945 roku o 22.30 czasu środkowo-europejskiego. Działania wojenne zostały przerwane o godzinie 23.01. Kapitulacja III Rzeszy oznaczała oficjalny koniec wojny w Europie, nadal jednak toczyły się walki z Japonią. Dopiero jej kapitulacja 2 września 1945 roku definitywnie zakończyła II wojnę światową. Dla wielu państw klęska Niemiec nie oznaczała, niestety, odzyskania wolności. Dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, także dla Polski, koniec II wojny światowej był początkiem sowieckiego zniewolenia.

1 września 1939 roku niemieckie siły lotnicze Luftwaffe zaatakowały Radom. Zbombardowano kluczową infrastrukturę miejską: lotnisko, radiostację i Fabrykę Broni. Zniszczono wiele zabudowań, ewakuowano kluczowe urzędy i instytucje. Mimo ciężkich bojów toczonych w pobliżu Radomia, 8 września 1939 roku Niemcy wkroczyli do miasta. Radom stał się siedzibą jednego z czterech dystryktów Generalnego Gubernatorstwa III Rzeszy Niemieckiej. W wyniku pacyfikacji wsi i działań odwetowych, w licznych egzekucjach Niemcy rozstrzelali około 15 tysięcy mieszkańców regionu radomskiego. Miejscem ich straceń stał się radomski Firlej. Na terenie miasta Niemcy utworzyli Getto dla ludności żydowskiej. W wyniku masowych aresztowań wielu mieszkańców Radomia trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau, Gross-Rosen, Ravensbruck i Majdanek. 16 stycznia 1945 roku do Radomia wkroczyły wojska I Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej.